DSM-5 Pedofili Bozukluğu

Prof. Dr. Ertuorul Köroğlu'nun titizlikle çevirisini hazırladığı DSM-5 kitabında Pedofili Bozukluğu aşağıdaki gibi anlatılmıştır.

Aşağıda verilen bilgiler eğitimli uzman kişiler tarafından vakanın incelenmesi için oluşturulan bilgi, açıklama ve tanılardır. 

1. En az altı aylık bir süre boyunca, ergenlik öncesi çocuk ya da çocuklarla (genellikle 13 yaşında ve daha küçük olanlarla) cinsel etkinlikte bulunmakla ilgili, yineleyen, cinsel yönden uyancı yoğun düşlemler, cinsel itkiler ya da davranışlar.
2. Kişi, bu cinsel itkilerine göre davranmıştır ya da cinsel itkileri ya da düşlemleri klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası güçlüklere neden olur.
3. Kişi, en azından 16 yaşındadır ve A tanı ölçütünde sözü edilen çocuk ya da çocuklardan en az beş yaş daha büyüktür.

Not: 12-13 yaşlarında biriyle süregiden cinsel ilişkisi olan, geç ergenlik evresindeki bir kişiyi bu kapsamda değerlendirmeyiniz.

Olup olmadığını belirtiniz:

• Tekeğilimli tür (yalnızca çocuklara ilgi duyar)
• Tekeğilimli olmayan tür

Varsa belirtiniz:

• Cinsel yönden erkeklere ilgi duyan
• Cinsel yönden kızlara ilgi duyan
• Cinsel yönden her ikisine de ilgi duyan

Varsa belirtiniz:

• Ensestle sınırlı ise

Tanısal Özellikler

Pedofili bozukluğu tanısı, hem az ya da çok özgürce bu cinsel sapkınlıklarını açıklayan, hem de ergenlik öncesi çocuk ya da çocuklarla (genellikle 13 yaşında ve daha küçük olanlarla) cinsel etkinlikte bulunmakla ilgili bir isteği olmadığını belirtmesine rağmen eldeki veriler bunun tersini gösterdiği durumlarda konulabilir. Eğer kendini ifşa eden bireyler göstermecilik durumlarından dolayı sıkıntı ve psikososyal sorunlar yaşadıklarını belirtiyor iseler göstermecilik bozukluğu tanısı alabilirler. Bu cinsel sapkınlığı ifşa etmek, samimi olarak çocuklara karşı yoğun cinsel istek duyduğunu ya da çocuklara fiziksel olarak olgunlaşmış bireyler kadar ya da onlardan daha fazla cinsel ilgi duyduğunu belirtmekle olur. Bireyler çocuklara olan cinsel ilgilerinin ya da bu tercihlerinin psikososyal sorunlara yol açtığını belirtiyor iseler yine pedofili bozukluğu tanısı konulabilir. Bununla birlikte birey bu cinsel sapkınlığı ile ilgili sıkıntı tanımlamıyor, kaygı yaşamıyor, takıntı, suçluluk veya utanma yaşamıyorsa, bu cinsel ilgisi nedeni ile işlevselliği bozulmamış ise (bireyin kendi bildirimi, nesnel veriler veya her ikisi ile teyit edilerek) psikiyatrik ve yasal öyküsü hiçbir zaman böyle bir eylemde bulunmadığını gösteriyor ise, bu kişiler cinsel pedofili ilgisi olan bireyler olarak tanımlanabilir ancak pedofili bozukluğu tanısı almaz.

Çocuklara cinsel ilgi duyduğunu inkâr eden bireyler farklı durumlarda birden fazla çocuğa cinsel istekle yaklaşmış olmasına rağmen bu konuda düşlem ve itkileri olduğunu inkar eden ve bilinen bu eylemlerin kasıtlı veya cinsel amaçlı olmadığını belirten bireylerdir. Bazılan ise geçmişte çocukların yer aldığı cinsel davranışlan olduğunu ancak çocuklara karşı sürekli ve belirgin cinsel ilgi duymadıklarını belirtebilirler. Bu bireyler çocuklarla cinsel ilişki konusunda düşlem ve dürtüleri olmadığını da belirtecekleri için öznel olarak sıkıntı ve sosyal olarak da işlev kaybı yaşadıklannı da kabul etmeyeceklerdir. Bu kabul etmeyen tutuma rağmen bu kişilere pedofili bozukluğu tanısı konulur. Pedofilik davranış tekrarlar içerir ve 6 aydır devam etmektedir (A ölçütü). Birey bu davranışını cinsel itkiler doğrultusunda yapmaktadır ve bu bozukluğa bağlı kişilerarası güçlükler yaşamıştır (B ölçütü).

Çok sayıda mağdur olması tanı için yeterli olsa da gerekli değildir. Birey çocuklara karşı yoğun ve öncelikli cinsel ilgisi olduğunu açıkladığında da A ölçütünü karşılayabilir.

A ölçütündeki pedofili belirti ve bulgularının 6 ay ve daha fazla süredir devam ediyor olması pedofilinin geçici olmadığını belirtmek içindir. Çocuklara karşı cinsel ilginin sürekli varlığı ile ilgili klinik kanıtlar mevcut ise 6 ay ölçütü karşılanmadan da tanı konulabilir.

Tanıya Dayanak Olacak Eşlik Eden Özellikler

Ergenlik öncesi çocukların yer aldığı pomoyu fazlaca izlemek pedofilik bozukluk için kullanılabilecek tanısal bir göstergedir. Bu durum bireylerin cinsel ilgilerine uygun poma izledikleri genellemesinin özgün bir örneğidir.

Görülme Sıklığı

Genel toplumda pedofili bozukluğunun sıklığı bilinmemektedir. Pedofilik bozukluğun erkeklerde olası en yüksek sıklığı %3-5’dir. Kadınlarda pedofilik bozukluğun sıklığı daha da belirsiz olup erkeklerin sıklığından çok daha azdır.

Gelişme ve Gidiş

Pedofilik bozukluğu olan erişkin erkekler çocuklara karşı yoğun veya öncelikli cinsel ilgi duymaya ergenlikte (erişkinliğinde cinsel açıdan olgun kişileri seçecek olan erkeklerin kadın veya erkeklere ilgili duymaya başladıkları yaşa benzer olarak) başladıklannı belirtirler. Pedofilik bozukluğu o görüldüğü ilk yaşlarda tanı koymaya çalışmak çok kolay değildir. Ergenlerde yaşla uyumlu cinsel ilgiler veya cinsel merakla yapılan davranışlar ile bu bozukluğu ayırt etmek kolay değildir. Dahası C tanı ölçütünde kişinin en az 16 yaşında olması gerekliliği ve A tanı ölçütünde çocuk veya çocuklardan en az 5 yaş büyük olma zorunluluğu mevcuttur.

Pedofili yaşam boyu devam eden bir durumdur. Bununla birlikte pedofili bozukluğunda tedavi ya da tedavi olmaksızın zamanla değişen eşlik eden etkenlere ihtiyaç vardır. Bunlar öznel sıkıntı (suçluluk, utanç, belirgin cinsel düşkınklığı, yalnızlık) veya psikososyal işlev kaybı veya çocuklarla cinsel etkinlikte bulunmak için eğilim ya da her ikisidir.

Pedofili bozukluğu olan erişkinler çocuklarla cinsel ilişkiye girme davranışlarından önce çocuklara karşı cinsel ilgileri olduğunu fark edebilir veya pedofili olduklannı söyleyebilirler. Diğer normal cinsel tercihler ve diğer cinsel sapkınlıklar gibi çocuklara karşı cinsel istek de yaşlanma ile azalabilir.

Prognostik Risk Faktörleri

• Kişiliğe bağlı. Toplumdışıhk (antisosyallik) ve pedofili arasında bir ilişki olduğu söylenebilir. Her iki bozukluğu olan erkeklerin çocuklarla cinsel ilişkiye girme olasılığı daha fazladır. Dolayısıyla toplumdışı (antisosyal) kişilik bozukluğu pedofilisi olan bireylerde pedofili bozukluğu için risk etmeni olarak kabul edilebilir.
• Çevreye bağlı. Pedofilisi olan erişkin erkekler sıklıkla çocuklukta cinsel açıdan kötüye kullanıldıklannı bildirmektedirler. Bununla birlikte bu korelasyo nun çocukluk çağı kötüye kullanımı ve erişkin pedofili arasında nedensel bir ilişki göstergesi olup olamayacağı tam olarak belli değildir.
• Genetik ve fizyolojik. Pedofili, pedofilik bozukluk için gerekli bir ön koşul olduğundan pedofiliyi arttıran her etken pedofilik bozukluğu da artıracaktır. Anne rahminde ortaya çıkan nörogelişimsel sorunların pedofili olma olasılığını arttırdığına ait bazı bulgular vardır.

Cinsiyete İlişkin Tanısal Konular

Bazen erkeklerde pedofili bozukluğu tanısını koymak için kullanılan cinsel istek ile ilgili psikofizyolojik laboratuvar (identik yöntem veya analog yöntemler mevcut olsa da) çalışmalan kadınlarda pek işe yaramamaktadır.

Tanısal Belirteçler

Bireyin çocuklara yoğun ve öncelikli cinsel ilgi duyduğunu inkar ettiği ancak öyküsü pedofili bozukluğu olabileceğini düşündürdüğü durumlarda cinsel ilgi ile ilgili psikofizyolojik değerlendirmeler yapılması yararlı olabilir. Her ne kadar duyarlılığı ve özgüllüğü uygulandığı merkeze göre farklılık gösterse de en fazla araştırılmış ve kullanılmış yöntem penil pletismografidir. Bakma süresi, çıplak veya yan çıplak fotoğraflann görsel uyaran olarak kullanıldığı bir yöntem olup pedofili bozukluğu tanısını koymak için hastanın doldurduğu ölçeklerle birlikte kullanılabilir. Amerika’daki ruh sağlığı çalışanlarının bilmesi gereken bir konu bu amaçla kullanılan çocuk fotoğraflannın yasaları ihlâl edebileceği ve ruh sağlığı çalışanının kendisinin cezayı soruşturma ile karşı karşıya kalabileceğidir.

Ayırıcı Tanı

Pedofili bozukluğunun ayıncı tanısında değerlendirilen olası durumlar bazen eştanı olarak görülürler. Bu nedenle pedofili bozukluğu ile diğer olası durumları ayrı ayn ele almak gerekir.

• Toplumdışı (antisosyal) kişilik bozukluğu. Bu bozukluk normalde erişkinlere ilgisi olan bireyin uygun şartlarda bir veya birden çok kez çocuklara cinsel niyetle yaklaşma olasılığını arttırır.
• Alkol ve madde kullanım bozukluğu. Esrikliğin engellemeyi azaltması da, normalde erişkinlere ilgisi olan bireyin çocuklara cinsel niyetle yaklaşma olasılığını arttınr.
• Takintl-ZOrlantl bozukluğu. Ego-distonik olarak çocuklara cinsel olarak yaklaşma olasılığından yakınan bireyler olabilir. Bunlarda klinik görüşme ile cinsel açıdan uyanlmanın yüksek olduğu durumlarda (örneğin mastürbasyon sırasında orgazma yaklaşırken) çocuklar ile ilgili cinsel düşüncelerin olmadığı görülecektir. Aynca bazen ego-distonik başka zorlayıcı düşünceler ömeğin homoseksüalite ile ilgili kaygılar görülebilir.

Eştanı

Pedofili bozukluğunda görülen eştanılar depresif bozukluk, bipolar bozukluk, anksiyete bozukluğu, toplumdışı (antisosyal) kişilik bozukluğu ve diğer cinsel sapkınlıklardır. Bununla birlikte pedofili bozukluğunda eştanı ile ilgili çalışmalar çocukları içeren cinsel saldın suçlanndan yakalanan bireylerde (neredeyse tamamı erkek) yapılmıştır. Bu nedenle bu eştanılar hiçbir zaman çocuğa cinsel açıdan yakınlaşmamış ancak bu cinsel isteği nedeni ile sıkıntı yaşayan, bu nedenle de pedofili bozukluğu tanısı alan kişiler için geçerli olmayabilir.

Kaynak:

• Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı, DSM-5TM, ÇEVİRİ YAYIN YÖNETMENİ, Prof. Dr. Ertuorul Köroğlu, S. 975

Yorum ekle